Bir Eko-Futbol Mabedi : Kaohsiung Stadyumu

Bir spor mabedi, günümüzün endüstrileşmiş spor sektöründe, aynı zamanda bir tüketim ikonudur. TV yayınları için geceye alınan karşılaşmaların elektrik masrafı, aynı anda binlerce insanın, araçlarla tesise gelmesi ve ayrılması, içerde tüketilen temiz su, yiyecek, içeek ve oluşturdukları çöpler... Kısacası başta stadyumlar olmak üzere, müsabaka izlenen bütün spor yapıları, kent ekolojisi için çok ciddi bir yüktür. Devir artık, sürdürülebilir ekolojik tasarım devri olunca, mimarlar da spor yapılarının tasarımında bu tüketim girdilerini nasıl tersine çevirebilirizin cevaplarını aramaya başladılar. Taiwan'daki Kaohsiung Stadyumu, bu arayışlara -şimdilik- verilen en iyi cevaplardan biri olarak gözüküyor. 40bin kişilik stadyum, aynı zamanda bir yerel bir elektrik santrali işlevi de görüyor, peki nasıl mı?

Sihirli kelime "fotovoltaik", yani güneşten, panel aracılığı ile elde edilen enerjinin, elektrik enerjisine dönüştürülüp, depolanabilmesi. Tribünlerin üzerini kapayan örtü, sayısı 9 bine yaklaşan güneş panellerinden oluşuyor. Buradan üretilen elektrik, yıllık 1.3 milyon kilovatt, yani stadyum kendisi için gereken elektriği, kendisi üretirken, tesis kullanılmadığı zamanlarda da, çevresindeki mahallenin yıllık elektrik ihtiyacını karşılayabiliyor.

Kaohsiung'un marifetleri bununla da bitmiyor, ham halde kullanılan malzemelerin hepsi geri-dönüşüme uygun olanlardan seçilmiş. Çevresindeki park ve tesisler ile yaklaşık 19 hektara yayılan alanda, bisiklet ulaşımını destekleyen yollar, ekolojik filtrasyona izin veren bir yapay göl bulunuyor. Ayrıca ekilen bitkiler de, ekstra su tüketimi gerektirmeyen, bölgeye uygun bitkilerden seçilmiş.

Sahanın kurgusunun esnek olması, rugby ve en olduğunu bilmediğim "flying disc" oyununa da izin veriyor, böylece 1 tesis ile 3 farklı spora ev sahipliği yapılıyor. Zaten, rugby ya da amerikan futbolunun hakim olduğu coğrafyalarda, futbol çoğu stadyumun ikincil işlevi olmakta, bu bağlamda da Avrupa'daki stadlardan ayrılıyorlar.

2009 dünya oyunlarına evsahipliği yapan Kaohsiung Stadyumu'nun mimarı Japonların göz bebeklerinden Toyo Ito. Uzakdoğunun, kendi kuşağındaki en önemli mimarlarından sayılan Ito, dünyanın her yerinde proje yapan bir global marka. Ayrıca, belirtmeme gerek yok ama benim de favori mimarlarım arasında.

Tayvan belki dünya futbolunda söz sahibi değil, fakat yaptıkları bu mabed ile hem sporu, hem de doğayı ne kadar ciddiye aldıklarını dünyaya kanıtladılar. Dünya futbolunda, söz sahibi olma iddiasındaki ülkemizde ise, bırakın eko-stadları, bitmesi yılan hikayesine dönen stad projeleri ile ekoloji namına da taşan derelerimiz var.