Bizim de bir zenginimiz var(dı)

Deloitte Spor Sektörü Grubu’nun her yıl gerçekleştirdiği “Futbol Para Ligi” araştırmasına göre geçtiğimiz yıl Fenerbahçe dünyanın en çok gelir elde eden klüpleri arasında 111.3 milyon Euro geliri ile 19. sırada yer aldı ve bu listedeki 20 takimdan Top 5 lig (İngiltere, İspanya, Fransa, Almanya ve İtalya) dışından giren tek takım oldu. Stuttgart ise
listeye ilk defa giren bir başka takım.
Rapora göre, 366 milyon Euro ile dünyanın en çok gelir elde eden futbol kulübü Real Madrid, ikinci 325 milyon Euro ile Manchester United, üçüncü ise 309 milyon Euro ile Barselona. 20. sırada ise Manchester City'nin olması listenin şimdiden değişmiş olduğunu göz önünde bulundurmaya başlamak için iyi bir nokta. RM dört yıldır bu listeyi birinci sırada tamamlıyor.
Gözüme çarpan bir başka nokta da ilk 8'de 4 İngiliz takiminin bulunması. (2 senedir Şampiyonlar Ligi'nin çeyrek finallerinde olduğu gibi). 8-12. sıralar ise tamamen İtalyan takımlarından oluşmakta. Raporda ana gelirler, genel olarak 3'e ayrılmiş: Maç günü gelirleri, Yayın gelirleri ve reklam gelirleri.
Listede 7 İngiliz, 4'er İtalyan ve Alman, 2'şer İspanyol ve Fransız, ve Fenerbahçe var. Aslında aşağıdaki toplam gelirlere göre dizilmiş dünya ligleri tablosu bize bunun sebebini biraz da olsa açıklıyor, (bu arada 9. sıraya dikkat):

1. Premier League 700 M
2. Serie A 490 M
3. Bundesliga 389 M
4. La Liga 275 M
5. Meksika 1. Ligi 160 M
6. Fransız Ligue 1 150 M
7. Japon J League 129 M
8. Hollanda Eredivisie 125 M
9. İngiliz 2. ligi 125 M
10.Brezilya Campeonato 124 M

Top 5 liglerin gelirlerinin kabaca yüzde 40'ının TV gelirleri olduğu belirtiliyor. Gişe gelirlerinin de en fazla olduğu lig ise İngiliz ligi, en fazla stadda izleyici Alman ligi maçlarina ilgi gösterse de... Birinci Borussia Dordmund ortalama 74bin seyirciye oynarken, 2. Barça, 3. RM ve 4. Man U.'nun maçlarına ortalama 70bin kişi geliyor. Bu arada B. Dordmund'un son 5 senede herhangi bir başarısını hatırlayan var mı, sanırım en cefakar seyirci onlarda... Ayrıca Man U. ve RM'in bu rakamlarla stadlarının yuzde 99 ve 90'ı dolarken, Barça'nın doluluk oranı yuzde 70; Camp Nou'yu büyütmek istediklerini düşününce biraz garip geliyor tabi, ama herşeyi kazanana kim ne diyebilir. Bu arada doluluk oranları ilk 20'sinde B. Münih, Schalke ve Chelsea ortalama yüzde yüz (!) doluluk oranıyla maçlarını oynuyorlar, Tottenham, Hamburg ve Arsenal da yüzde 99 iken ve bu ilk yirminin genel ortalaması yüzde 87 iken, Fenerbahçe yüzde 82 doluluk ortalamasıyla oynamış.
Man. U, maç günü gelirlerinde 140M Euro civarı gelir elde ederken RM ve Barça 80M civarlarında gelir elde ediyor. Şampiyonlar ligi TV anlaşmalarında ise raporda 06-08 sezonlarındaki anlaşmalar ile gelecek yıldan başlayarak yapılan yeni anlaşmalar karşılaştırılmış. İşin ilginç yanı, Fransızlar ve İtalyanların yeni ŞL yayın anlaşmaları yaklaşık yüzde 15 oranında ucuzlarken, İngilizlerde yüzde 67'lik, Almanya ve İspanya'da ise yüzde 30 dolaylarında bir pahalılaşma var. (Tabi Pound-Euro paritesinin değiştiğini de göz önünde bulundurmak lazım...)
Bir paragraf da forma reklamlarıyla ilgili yazayım. Ortalama 6 yıllık anlaşmalar yapmış bu 20 kulup, genel olarak da 3 ila 8 senelik anlaşmalar var; 2 takım dışında. Biri tabi ki 14 senelik yapılmış olan İnter Milan-Pirelli anlaşması (tabi buna anlaşma demek zor, parayı bir cepten alıp öbür cebe koymak demek daha doğru olur), diğeri ise 18 senelik bir Liverpool-Carlsberg evliliği. Bu arada Danimarkalı bira şirketi Anfield Stadı'nın adına da isimlerini iliştirmek istiyor.
Bir özet yapmak gerekirse, raporda da belirtildiği gibi ŞL gelirlerinden mahrum kalan Fenerbahçe'nin seneye bu listeye girmesi zor görünüyor. İngilizlerin ve Real Madrid'in de dominasyonu sürecek gibi. Peki ekonomik kriz bütün bunları nasıl etkiliyor, futbol sevgimiz kulüpleri ayakta tutmaya yeter de artar mı, bu da başka bir yazının konusu olsun.

Kaynaklar:
http://www.deloitte.com/dtt/cda/doc/content/Turkey-en_cb_FML2009_120209.pdf (Sayfa 27-Fenerbahçe)
http://www.deloitte.com/dtt/cda/doc/content/Turkey-tr_cb_Footballmoneyleague_140208.pdf
http://en.wikipedia.org/wiki/Deloitte_Football_Money_League